Quercetine tegen veroudering

Het opruimen van senescente cellen is de nieuwe hype onder wetenschappers die veroudering willen aanpakken. Het zijn cellen die niet meer kunnen delen, maar ook niet doodgaan. Naarmate we ouder worden, nemen ze in aantal toe. Sinds enige tijd weten we dat ze niet onschuldig zijn, maar allerlei schadelijke stofjes afscheiden waarmee ze de cellen om zich heen aantasten. Zo jagen ze allerlei verouderingsziektes aan. Saillant detail: ze zitten vooral in vetweefsel.

In 2011 werd een geruchtmakende studie gepubliceerd, waarbij wetenschappers erin waren geslaagd om bij genetisch aangepaste laboratoriummuizen senescente cellen op te ruimen. Die muizen ontwikkelden later ouderdomskwalen dan onbehandelde muizen. Sindsdien is de jacht geopend op ‘senolytics’: moleculen die senescente cellen zonder bijwerkingen kunnen opruimen, bijvoorbeeld door ze zelfmoord te laten plegen. Een werkzaam middel tegen senescente cellen dat we op middelbare leeftijd kunnen innemen, het zou een reuzenstap betekenen in de strijd tegen veroudering.
Klinkt als science fiction, maar met proefdieren is dit kunstje nu geflikt. Afgelopen week verscheen een studie in het prestigieuze Nature, waarbij redelijk normale muizen van middelbare leeftijd het medicijn ABT263 toegediend kregen. Nou ja, normaal: de muizen waren zodanig genetisch aangepast dat hun senescente cellen gevoelig waren voor eliminatie. Inderdaad legden de senescente cellen het loodje en het resultaat was adembenemend: de behandelde muizen ontwikkelden minder ouderdomskwalen, bleven fit en energiek en leefden een kwart langer dan gemiddeld. Naar mensenleeftijd omgerekend werden ze een jaar of honderd. ‘Dus zó ziet de eeuwige jeugd eruit,’ schreef de Volkskrant erover.

Terwijl de jacht naar farmacalogische senoltytics nu met veel bombarie is geopend,
worden er ondertussen in betrekkelijke stilte resultaten geboekt met stofjes die je gewoon in elke vitaminewinkel kunt kopen. In een recent artikel noemen Italiaanse wetenschappers drie voedingsstoffen die senescente cellen lijken te kunnen opruimen: carnosine (zit in vlees), tocotrienolen (zit in palmolie) en quercetine (zit in appels).
Omdat aan het drietal allerlei andere gunstige effecten worden toegeschreven, zijn ze al overal verkrijgbaar als supplement.
Vooral quercetine en tocotrienolen krijgen van de Italianen veel aandacht. Van quercetine is aangetoond dat het in combinatie met een antikankermedicijn senescentecellen in muizen opruimt. De combi verbeterde hart- en vaatfunctie in oude muizen en verlengde de gezondheidsduur in muizen die zo geprogrammeerd waren dat ze versneld verouderden.

Ik werk nu met Hanny Roskamp en Daan de Wit aan ‘Slik je jong‘, een bookazine over supplementen tegen veroudering. Daarbij zijn we op het spoor gekomen van carnosine; deze vitamine B-achtige stof blijkt niet alleen veelbelovend als middel tegen senescente cellen, maar is waarschijnlijk ook werkzaam tegen andere moleculen die de veroudering aanjagen: advanced glycation endproducts (AGEs). Wordt vervolgd!

Tekst: Pim Christiaans