Onderzoekers hebben levensverlengende eigenschappen ontdekt van een enzym dat in de darmen voorkomt. Wat kun je doen om dit enzym te stimuleren?

In de afgelopen twintig jaar is duidelijk geworden dat onze darmen een sleutelrol spelen bij de gezondheid in het algemeen en de afweer in het bijzonder. Als we ouder worden, vinden er ongunstige veranderingen in de darmen plaats. Zo verandert de ruwweg anderhalve kilo aan microben (‘darmflora’) die daar huist van samenstelling en krijgen ontstekingsbevorderende microben steeds meer de overhand.

Daarnaast neemt de doorlaatbaarheid van de darm toe. Dit betekent dat brokken en stukken van bacteriën en voeding onbedoeld door de darmbarrière dringen en in de bloedstroom belanden. Het immuunsysteem slaat dan alarm. Het gevolg is dat er door het hele lichaam heen chronische laaggradige ontstekingsactiviteit ontstaat. Deze ‘systemische ontstekingsreactie’ – ook wel inflammaging genoemd – wordt gezien als een oorzaak én gevolg van veroudering.

Wetenschappers hebben nu een enzym in het vizier dat deze rampspoed kan remmen: intestinal alkaline phosphatase (IAP), ‘alkalische fosfatase van de darm’ in goed Nederlands (maar ik houd de Engelse afkorting IAP aan).

Enzymen zijn eiwitten die scheikundige reacties in ons lichaam reguleren. Alkalische fosfatase is gespecialiseerd in het verwijderen van fosfaatgroepen, onder andere van een aantal vervelende en potentieel gevaarlijke darmmicroben. Die lastpakken worden zo onschadelijk gemaakt. Er zijn verschillende vormen van alkalische fosfatase die in verschillende organen (o.a. lever en nieren) actief zijn. De wetenschappelijke belangstelling voor alkalische fosfatase in de darm (IAP) is nu het grootst.

 Een laag IAP-gehalte gaat samen met diabetes

Dankzij die toegenomen belangstelling weten we sinds kort dat een laag IAP-gehalte samengaat met onder meer een grotere kans op diabetes (bron) en hart- en vaatziekten (bron). Er zijn verschillende experimenten gaande waarbij patiënten IAP per supplement of per infuus toegediend krijgen. In een afgeronde proef ondervonden patiënten met de darmziekte colitis ulcerosa minder klachten nadat zij een week lang dagelijks een supplement met IAP hadden ingenomen (bron).

Bij proefdieren verbetert suppletie met IAP ook de samenstelling van de darmflora terwijl het de doorlaatbaarheid van de darm vermindert; alles wijst erop dat dit ook bij mensen het geval zal zijn (bron, bron).

Muizen en fruitvliegen leven langer dankzij extra IAP

Onlangs werd een wetenschappelijk onderzoek gepubliceerd met de prikkelende titel Intestinal alkaline phosphatase targets the gut barrier to prevent aging  (‘IAK richt zich op de darmbarrière om veroudering te voorkomen’). De wetenschappers spreken in dit artikel het vermoeden uit dat IAP een cruciale rol in het verouderingsproces speelt.

Om die theorie te testen, voerden zij muizen een supplement met IAP. Net als bij mensen nemen bij deze dieren de doorlaatbaarheid van de darm en chronisch laaggradige ontstekingen toe met het ouder worden, terwijl het gehalte IAP afneemt. Bij de muizen die extra IAP kregen, ging de darmflora echter niet achteruit met het ouder worden terwijl de doorlaatbaarheid van de darm intact bleef. Belangrijker: ze leefden langer en bleven langer gevrijwaard van ouderdomskwalen. Soortgelijke resultaten werden geboekt met fruitvliegen (die 50 procent van hun genen met die van ons gemeen hebben).

De wetenschappers denken dat deze geweldige resultaten ook met mensen kunnen worden geboekt: ‘Orale IAP-suppletie zou een nieuwe therapie kunnen vormen om de chronische ontstekingsstaat tegen te gaan die tot kwetsbaarheid en leeftijdsgerelateerde ziektes bij mensen leidt,’ concluderen zij in het artikel over hun onderzoek.

Je kunt het IAP-gehalte zelf op peil houden

We gaan nog veel van IAP als anti aging supplement horen, maar het duurt nog jaren voordat het in potjes met een fraai etiket verkocht mag worden. Tot het zo ver is, kun je alvast twee dingen doen om je IAP-gehalte op peil te houden.

1. Slik vitamine K2. Zowel uit reageerbuisonderzoek (bron) als dieronderzoek (bron, bron) blijkt dat vitamine K1 en K2 de activiteit van IAP doen toenemen. Vitamine K1 krijgen we binnen via groene bladgroente en is onmisbaar voor een gezonde bloedstolling. Vitamine K2 zit in kwark, yoghurt en kaas en is onmisbaar voor een goede kalkhuishouding. Onderzoek heeft uitgewezen dat een K2-gebrek wijdverbreid is. Het slikken van een supplement met K2 corrigeert een gebrek en zorgt ervoor dat er meer kalk naar de botten minder naar de vaten gaat. Zie de e-gids over K2.

Maar een supplement met vitamine K2 is dus ook gunstig voor de activiteit van IAP.

Pas op: slik geen K2 als je een antistollingsmiddel/bloedverdunner op basis van een vitamine K-antagonist gebruikt (overleg met je arts).

2. Vermijd aspartaam. Deze zoetstof  blokkeert bij muizen de aanmaak van IAP (bron). Volgens de onderzoekers is dat waarschijnlijk de reden dat aspartaam overgewicht eerder in de hand werkt dan bestrijdt. De aanmaak van het darmenzym wordt overigens gedwarsboomd door het aminozuur fenylalanine dat rijkelijk aanwezig is in aspartaam. Ook uitkijken dus met supplementen met fenylalanine.

In de nabije toekomst zal van meer voedingsfactoren bekend worden of en hoe ze IAP beïnvloeden. Wordt vervolgd.

Tekst: Pim Christiaans

Gerelateerd onderwerp

Azijn voor gezonde darmen

Vitamine K2 – Dossier Bijslikken

€1,95  BESTEL NU